Wprowadzenie

Witamy w naszym FAQ na temat anarchizmu.

To FAQ zostało napisane przez anarchistów z całego świata, ażeby spróbować przedstawić anarchistyczną teorię i anarchistyczne idee zainteresowanym. Jest to praca zespołowa, stworzona przez (wirtualną) grupę roboczą. Istnieje, by stanowić pożyteczne narzędzie organizowania się anarchistów w Sieci, i miejmy nadzieję, także w świecie rzeczywistym. Pragniemy dostarczyć argumentów dlaczego powinnaś (powinieneś) zostać anarchistką (anarchistą), jak też obalić obiegowe argumenty przeciwko anarchizmowi i wykazać błędność innych proponowanych rozwiązań problemów społecznych, jakim musimy stawić czoła.

Ponieważ anarchistyczne koncepcje wydają się pozostawać w sprzeczności ze "zdrowym rozsądkiem" (typu "oczywiście państwo i kapitalizm są potrzebne"), należy wskazać, dlaczego anarchiści mają takie zdanie, jakie mają. W przeciwieństwie do wielu teorii politycznych, anarchizm unika pochopnych odpowiedzi, a zamiast nich opiera swe pomysły i ideały na dogłębnej analizie społeczeństwa i ludzkości. Ażeby zadowolić zarówno teorię, jak i czytelnika, maksymalnie streściliśmy nasze argumenty bez upraszczania ich. Zdajemy sobie sprawę, że jest to przydługi dokument i może zniechęcić przypadkowego obserwatora, ale jego rozmiarów niestety nie da się uniknąć.

Czytelnicy mogą uznać używanie przez nas obszernych cytatów za przykład "cytowania jako zręcznego chwytu, który zwalnia nas z samodzielnego myślenia" (A.A. Milne). Oczywiście sprawa się tak nie przedstawia. Umieściliśmy tutaj obszerne fragmenty dzieł licznych anarchistów z trzech powodów. Po pierwsze, ażeby wskazać, że nie zmyślamy swoich stwierdzeń o tym, co poszczególni anarchiści myśleli i za czym argumentowali. Po drugie, co jest jeszcze ważniejsze, pozwala nam to wykazać ciągłość pomiędzy minionymi osobistościami anarchizmu a jego obecnymi zwolennikami. I na koniec, cytaty są używane, gdyż pozwalają zwięźle podawać pewne koncepcje, zamiast odwoływania się do "autorytetów".

Na dodatek, wiele cytatów zostało użytych tak, by pozwolić czytelnikowi zapoznać się z ideami ich autorów, streścić wydarzenia i w ten sposób zaoszczędzić miejsce. Na przykład, cytat z Noama Chomsky'ego o rozwoju kapitalizmu poprzez ochronę ze strony państwa zapewnia, że opieramy nasze argumenty na faktach bez konieczności przedstawiania wszystkich argumentów, faktów i odniesień używanych przez Chomsky'ego. Zainteresowani czytelnicy mogą przeczytać cytowany tekst w całości, jeżeli pragną dowiedzieć się więcej.

Powinniśmy także zasygnalizować dzieje tych FAQ. Zostały one zapoczątkowane w 1995 roku, kiedy to grupa anarchistów zebrała się razem, ażeby napisać FAQ obalające tezy libertariańskich kapitalistów, iż są oni anarchistami. Ci, którzy przyłączyli się do tej inicjatywy, spędzili wcześniej wiele godzin w internecie odrzucając twierdzenia tamtych ludzi, jakoby kapitalizm mógł iść w parze z anarchizmem. Ostatecznie, grupa sieciowych aktywistów zdecydowała, że najlepszą rzeczą będzie stworzenie FAQ wyjaśniających, dlaczego anarchizm nienawidzi kapitalizmu, zaś "anarcho"-kapitaliści nie są anarchistami.

Jednakże, dzięki sugestii Mike'a Hubena (który prowadzi stronę "Krytyka libertarianizmu") zostało zdecydowane, że anarchistyczne FAQ to lepszy pomysł niż tylko skierowane przeciwko "anarcho"-kapitalistom. Tak wiec zrodziły się Anarchistyczne FAQ, noszące wciąż piętno swojej przeszłości. Na przykład poświęcają Ayn Rand, Murrayowi Rothbardowi i im podobnym stanowczo zbyt wiele uwagi poza sekcją F - ci ludzie naprawdę nie są znów tacy ważni. Ale ponieważ prezentują oni krańcowe przykłady codziennych założeń ideologicznych kapitalizmu, ma to swój pożytek - tacy ludzie jasno ukazują autorytarne konsekwencje kapitalistycznej ideologii, które jej bardziej umiarkowani zwolennicy próbują ukrywać lub minimalizować.

Wydaje się nam, że stworzyliśmy pożyteczne internetowe źródło, z którego mogą korzystać anarchiści i inni antykapitaliści. Wobec tego, może powinniśmy zadedykować te anarchistyczne FAQ licznym internetowym "wolnościowym" kapitalistom, którzy, poprzez swoją idiotyczną argumentację, skłonili nas do rozpoczęcia tej pracy. To znowu jednak byłby zbyt wielki zaszczyt dla nich. Poza Siecią pozostają oni bez znaczenia, lecz w internecie są wręcz nieznośni. Tak jak przypuszczacie, sekcje F i G zawierają większość tych wczesnych antylibertariańskich FAQ i zostały tu umieszczone po prostu, ażeby obalić tezę, że anarchista może być zwolennikiem kapitalizmu, która jest dosyć powszechna w Sieci (w świecie rzeczywistym nie byłoby to konieczne, gdyż prawie wszyscy anarchiści uważają, że "anarcho"-kapitalizm to oksymoron, i że jego zwolennicy nie są częścią ruchu anarchistycznego).

Tak więc, aczkolwiek ta strona powstała w wyniku bardzo szczególnych potrzeb, rozrosła się znacznie bardziej, niż sobie to początkowo wyobrażaliśmy. Stała się ogólnym wprowadzeniem do anarchizmu, jego idei i dziejów. Ponieważ anarchizm przyznaje, że nie ma łatwych odpowiedzi, a wolność musi być oparta na osobistej odpowiedzialności, nasze pytania mają charakter całkiem dogłębny. Ponadto wywołują mnóstwo przypuszczeń, przez co do większości z nich musieliśmy się jakoś ustosunkować. Przyznajemy także, że niektóre z "najczęściej zadawanych pytań" ujętych przez nas, zadaje się częściej niż inne. I to właśnie spowodowało potrzebę umieszczenia ważnych argumentów i faktów, które w innym wypadku moglibyśmy pominąć.

Jesteśmy pewni, że wielu anarchistów nie zgodzi się w stu procentach z tym, co tutaj napisaliśmy. Jest to właśnie to, czego oczekujemy od ruchu opartego na wolności osobistej i krytycznym myśleniu. Jednakże jesteśmy pewni, że większość anarchistów zgodzi się z większością z tego, co przedstawiamy i uszanuje te fragmenty, z którymi się nie zgadza jako z prawdziwym obrazem anarchistycznych pomysłów i ideałów. Ruch anarchistyczny cechuje się szeroko rozpowszechnionymi różnicami zdań i ożywioną dyskusją nad różnymi przejawami anarchistycznych idei i sposobami ich zastosowania (ale też, trzeba dodać, szeroką tolerancją wobec różnych punktów widzenia i chęcią wspólnej pracy mimo drobnych waśni). Próbowaliśmy to odzwierciedlić w naszych FAQ i mamy nadzieję, że wykonaliśmy kawał dobrej roboty poprzez przedstawienie koncepcji wszystkich omawianych przez nas anarchistycznych nurtów.

Nie pragniemy ostatecznie określać, czym jest, a czym nie jest anarchizm. Zamiast tego FAQ mają być punktem wyjścia do własnej lektury i nauki o anarchizmie, oraz przekładania tej nauki na osobistą działalność i bezpośrednie akcje. Tak postępując, czynimy z anarchizmu żywą teorię, będącą produktem indywidualnej i społecznej samodzielnej aktywności. Tylko poprzez stosowanie naszych pomysłów w praktyce możemy ocenić ich moc, jak też i ograniczenia, i w ten sposób rozwijać anarchistyczną teorię w nowych kierunkach w świetle nowych doświadczeń. Żywimy nadzieję, że te FAQ zarówno odzwierciedlają, jak i pomagają w powyższym procesie osobistej działalności i samokształcenia.

Jesteśmy przekonani, że istnieje wiele ważnych spraw, których te FAQ, jak dotąd, nie obejmują. Jeśli uważacie, że coś moglibyśmy dodać, albo czujecie, że macie pytanie i odpowiedź, które powinny zostać włączone, skontaktujcie się z nami. FAQ nie są naszą "własnością", ale należą do całego ruchu anarchistycznego, i dlatego powinny być usystematyzowanym, żywym tworem. Pragniemy ujrzeć ich wzrost i rozwój pod wpływem nowych idei, wnoszonych przez tak wielu ludzi, jak to tylko możliwe. Jeśli chcecie wziąć w tym udział, skontaktujcie się z nami. Podobnie, jeśli inni ludzie (szczególnie anarchiści) chcą rozpowszechniać całość lub część tej witryny, dajemy im do tego pełne prawo. Jest to źródło przeznaczone dla całego ruchu. Z tego powodu nasze "prawa autorskie" pozwalają na nieograniczone kopiowanie i korzystanie z tych zasobów, pod warunkiem, że korzystający udziela również takiego samego prawa wszystkim innym (zobacz http://www.gnu.org/copyleft/copyleft.html w celu zapoznania się ze szczegółami). Tak czyniąc, zapewniamy, że nasze FAQ pozostają dziełem bezpłatnym, dostępnym do powszechnego użytku.

Jeszcze jedna sprawa. Język zmienia się z biegiem czasu, co dotyczy również anarchistycznych myślicieli. Używanie określenia "anarchista", i tym podobnych, w dzisiejszym świecie może okazać się niestosowne, jako że w praktyce pomija piękniejszą połowę rasy ludzkiej. Dlatego, gdzie to tylko było możliwe, do cytatów zawierających słowo "on" dodawaliśmy "lub ona" (trzeba przyznać, że nawet dawne anarchistki, takie jak Emma Goldman, w odniesieniu do przykładowego człowieka używały słowa "on"). Ale gdybyśmy to robili zbyt często, nasz tekst stałby się nieczytelny. Mamy nadzieję, że nasz punkt widzenia na tę sprawę wyda się oczywisty.

Tak więc mamy nadzieję, że te FAQ zadowolą Was i skłonią do myślenia. Liczymy na to, że doprowadzą one do pojawienia się nieco większej liczby anarchistów i przyśpieszą stworzenie anarchistycznego społeczeństwa. A nawet jeśli się przeliczymy, to tworzenie tych FAQ sprawiało nam uciechę. Ukazaliśmy anarchizm jako żywotną, spójną ideę polityczną.

Następujący samozwańczy anarchiści są (w głównej mierze) odpowiedzialni za te FAQ:

Iain McKay
Gary Elkin
Dave Neal
Ed Boraas

Chcielibyśmy podziękować następującym osobom za ich wkład i cenne uwagi:

i naszym kolegom w anarchii, zjednoczonym i zorganizowanym, a także członkom list dyskusyjnych.

"An Anarchist FAQ", Version 9.1
Copyright (C) 1995-2001 The Anarchist FAQ Editorial Collective:
Iain McKay, Gary Elkin, Dave Neal, Ed Boraas

Gwarantujemy zezwolenie na kopiowanie, rozpowszechnianie i przekształcanie tego dokumentu na warunkach określanych przez GNU Free Documentation License, Version 1.1 lub jakąś późniejszą wersję opublikowaną przez Free Software Foundation.

Zobacz GNU Free Documentation License w celu zapoznania się ze szczegółami, pod adresem http://www.gnu.org/